[Ani@]

Postępujący zanik siatkówki - PRA (Progressive Retinal Atrophy)

PRA u wielu ras psów jest chorobą dziedziczną i jest spowodowany mutacjami genów odpowiadających za fizjologiczne funkcje komórek receptorowych siatkówki.

Jak zbudowana jest siatkówka i jaką pełni rolę?

Siatkówka: wyściela wnętrze gałki ocznej i stanowi jej światłoczułą część odpowiedzialną za powstawanie obrazów w oku. Jest błoną odbierającą bodźce świetlne. Zbudowana jest z 10 warstw, jej grubość to zaledwie jej 0,15 - 0,18 mm

Warstwa nerwowo-nabłonkowa: stanowi warstwę receptorową i to właśnie tutaj są odbierane bodźce wzrokowe.

Pozostała część siatkówki pełni funkcję pomocniczą w przewodzeniu bodźców. Zbudowana jest z:
-czopków,  (około 7 milionów - odbierają kolory)
-pręcików, (około 125 milionów - odbierają natężenie światła - odpowiadają za widzenie o zmroku)

Plamka żółta: jest miejscem, w którym znajduje się największe skupienie czopków. Jest to część siatkówki najbardziej czuła na światło i barwy.

Plamka ślepa:jest miejscem, w którym występują jedynie pręciki, a zupełnie brak w nim czopków. Jest zupełnie nieczułą częścią siatkówki.

Impulsy nerwowe powstające w komórkach światłoczułych ulegają najpierw przetworzeniu na poziomie siatkówki, skąd są przekazywaną drogą nerwu wzrokowego do mózgu. Siatkówka jest struktura bardzo czułą i już kilka fotonów światła jest w stanie ją pobudzić.




Rodzaje zaniku siatkówki

Postępujący zanik siatkówki może występować w dwóch postaciach, jako:

- uogólniony postępujący zanik siatkówki (GPRA - generalised progressive retinal atrophy) związany z nieprawidłowym rozwojem pręcików i czopków oraz zaburzeniami procesów biochemicznych w nich zachodzącymi. Pierwszym objawem jest ślepota zmierzchowa stopniowo przechodząca w ślepotę całkowitą.

- dystrofia nabłonka barwnikowego siatkówki (RPED - retinal pigment epithelial dystrophy), określana także jako centralny postępujący zanik siatkówki CPRA - central progressive retinal atrophy), polegający na zwyrodnieniu komórek RPE prowadzącym do utraty prawidłowej funkcji neurosiatkówki.
Zmiany te początkowo umiejscawiają się w centralnej części siatkówki, co powoduje utratę widzenia centralnego, z zachowaniem widzenia obwodowego. Utrata wzroku występuje znacznie wolniej niż przy GPRA i nie cechuje jej początkowa ślepota zmierzchowa. Zaznaczyć należy jednak, że na powstanie RPED mają wpływ nie tylko czynniki genetyczne, ale także niedobór, zaburzenia we wchłanianiu i metabolizowaniu witaminy E.

Z doświadczeń dr Garncarza wynika, że PRA pojawia się u psów, które poddane są silnemu stresowi a ich organizm jest wyniszczony z powodu mocnego niedożywienia następuje niedożywienie i obumarcie siatkówki.
Często spotykane u niewidomych psów ze schroniska, których całej historii życia najczęściej nie znamy.

Czy mój pies ma PRA?

Psy chore na PRA, dzięki swoim wyostrzonym zmysłom, szczególnie węchowi oraz przestrzennej pamięci znanego im miejsca, mogą doskonale radzić sobie w życiu, często przy nieświadomości właściciela co do ich ślepoty.
Ważne jest zatem prowadzenie dokładnych badań okulistycznych psów, które wpadają na nieruchome przedmioty, czują się mniej pewne o zmroku, przekrzywiają głowę, by lepiej widzieć, mają zmętnienie oka lub ze względu na rasę są predysponowane do dziedziczenia PRA (ważne aby takich psów dalej nie rozmnażać!).

Rasy psów ze skłonnością do PRA:
mastif angielski
bullmastiff
siberian husky
samoyed
briard

gończy polski, ogar polski i chart polski - trwają badania kliniczne

Polskie badania naukowe PRA
Zespół prof. M. Świtońskiego z AR w Poznaniu w porozumieniu z światowej sławy specjalistą zajmującym się podłożem genetycznym wielu PRA, prof. G. D. Aguirre  udokumentowali u polskich briardów dziedziczna dystrofia siatkówki (HRD - hereditary retinal dystrophy) określana również mianem wrodzonej nie postępującej nocnej ślepoty (CSNB - congenital stationary night blindness)

źródło: Lek. wet. Magdalena Larska, "PRA, czyli postępujący zanik siatkówki. Część I. Przyczyny i sposoby diagnozowania u psów.