Jednym z najczęściej występujących schorzeń układu rozrodczego u dorosłych i starszych suk jest ropomacicze(endometritis pyometra complex). Pierwotną przyczyną choroby są zaburzenia natury hormonalnej. Zwiększona koncentracja progesteronu prowadzi do przerostu gruczołów wydzielniczych i gromadzenia się w świetle macicy wydzieliny, która często zostaje zainfekowana przez bakterie. Stan ten często stanowi zagrożenie dla życia zwierzęcia, dlatego postępowanie lekarskie powinno zostać wdrożone jak najszybciej. Mimo opisywanych przypadków skutecznej terapii farmakologicznej, nadal metodą leczenia z wyboru pozostaje zabieg chirurgiczny, polegający na jednoczesnym usunięciu macicy i jajników (ovariohysterectomia).
Predyspozycje
Przeciętny wiek suk, u których rozpoznaje się ropomacicze, waha się w przedziale 6,5-8,5 lat. Choroba rzadziej występuje u zwierząt młodszych, chociaż stwierdzano ją nawet u 4-miesięcznych suk. Największe zagrożenie pojawia się pomiędzy 50 a 80 dniem od zakończenia cieczki. Nie zaobserwowano predyspozycji rasowych, natomiast uważa się, że bardziej podatne na ropomacicze są suki, które nigdy nie rodziły. Nie oznacza to niestety, że poród uodparnia na wystąpienie choroby, może ona nawet wystąpić u suk, które wielokrotnie rodziły szczenięta. Nie wiadomo, dlaczego u niektórych zwierząt rozwija się tego typu patologiczna reakcja na progesteron, natomiast nie występuje ona u pozostałych. Z pewnością jednak czynnikami znacznie zwiększającymi ryzyko zachorowania jest stosowanie (zwłaszcza nieprawidłowe) terapii hormonalnych np. likwidacja niechcianej ciąży z zastosowaniem estrogenów oraz długotrwała blokada cieczki przez użycie progestagenów (hormonów o działaniu podobnym do progesteronu).
Patogeneza - jak dochodzi do ropomacicza?
Główną przyczyną ropomacicza jest wysoki poziom progesteronu. Jest to hormon odpowiedzialny za przygotowanie macicy do zagnieżdżenia się zarodka i utrzymanie ciąży. Jednak u suk wysoka koncentracja progesteronu utrzymuje się fizjologicznie przez dłuższy czas, niezależnie od tego, czy doszło do krycia i zapłodnienia w trakcie cieczki. Progesteron pobudza wzrost i aktywność wydzielniczą gruczołów błony śluzowej macicy, co prowadzi do jej torbielowatego rozrostu z towarzyszącym gromadzeniem się płynu w świetle macicy. Ponadto hormon ten tłumi czynność błony mięśniowej macicy oraz powoduje zamknięcie szyjki macicznej, co także sprzyja gromadzeniu się wydzieliny. Następnie, wtórnie, rozwija się infekcja bakteryjna. Bakterie, pochodzące najprawdopodobniej z pochwy, przenikają i zasiedlają zmienioną patologicznie macicę, nadkażając nagromadzoną wydzielinę. Zamknięcie szyjki, zmniejszenie motoryki macicy i duża ilość wydzieliny stwarza bardzo dobre warunki do rozwoju drobnoustrojów (najczęściej jest to Escherichia coli). Dochodzi wówczas do gromadzenia się ropy w świetle narządu - czyli do ropomacicza. Konsekwencją tego stanu jest toksemia (obecność toksyn bakteryjnych we krwi), co prowadzi do uszkodzenia innych narządów wewnętrznych. Szczególnie często dochodzi do zaburzenia funkcji nerek i zaburzeń elektrolitowych.
Objawy i rozpoznawanie
Najbardziej charakterystycznym objawem ropomacicza jest ropny wypływ z pochwy. Niestety, co często się zdarza, objaw ten nie występuje przy całkowicie zamkniętej szyjce macicy.
Pozostałe objawy to:
-wielomocz i wzmożone pragnienie
-wymioty
-apatia
-powiększony brzuch
-brak apetytu
-osłabienie kończyn miednicznych
Oprócz badania klinicznego w celu rozpoznania stosuje się badania dodatkowe. Spośród badań obrazowych najbardziej przydatna jest ultrasonografia.
Leczenie
Jedyną metodą gwarantującą wyleczenie jest ovariohysterectomia - operacyjne usunięcie macicy i jajników. Metody zachowawcze są jedynie alternatywą dla postępowania chirurgicznego, jednakże wiążą się z dużym ryzykiem dla zdrowia i życia suki, a uzyskana farmakologicznie remisja choroby trwa klika lat i często kończy się usunięciem macicy.
Przed zabiegiem chirurgicznym lekarz weterynarii ma za zadanie ocenić stan ogólny zwierzęcia. Na podstawie badania klinicznego i wyników badań dodatkowych ustala się leczenie, będące konieczne, w celu ustabilizowania stanu suki jeszcze przed operacją. Jeśli pozwala na to czas, właściwa terapia - podawanie płynów dożylnie, antybiotyków, leków hormonalnych, ma szansę zmniejszyć ryzyko znieczulenia ogólnego oraz stopień powikłań, wynikających z uszkodzenia narządów wewnętrznych oraz samego zabiegu. Często zachodzi potrzeba kontynuowania tego leczenia i wykonywania badań kontrolnych po operacji.
W przypadku kiedy mamy do czynienia z młodą suką (poniżej 7 roku życia) o dużej wartości hodowlanej i w dobrym stanie ogólnym, można podjąć terapię zachowawczą. Trzeba mieć jednak świadomość, że leczenie farmakologiczne daje jedynie możliwość zaleczenia choroby, trwającego do kilku lat i uzyskania w tym czasie potomstwa. W celu zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby powinniśmy się zdecydować na pokrycie suki podczas następnej cieczki. Przed decyzją o leczeniu zachowawczym należy bardzo dokładnie ocenić stan kliniczny suki oraz wykonać badania krwi, moczu i USG, co warunkuje dalsze postępowanie.
Zależnie od fazy cyklu jajnikowego, czyli od czasu jaki upłynął od ostatniej cieczki stosuje się odpowiedni schemat leczenia. Odpowiednią terapię hormonalną prowadzi się najczęściej przez kilka dni (7-9). Po jej zakończeniu także konieczne są badania kontrolne (krew, USG, wymaz cytologiczny z pochwy).
Zalety zabiegu chirurgicznego, jako jedynej skutecznej metody leczenia ropomacicza w dalszym ciągu przeważają nad alternatywną terapią zachowawczą, zwłaszcza w przypadku często napotykanych trudności, w spełnieniu koniecznych dla jej zastosowania warunków. Najważniejszą jednak kwestią, niezależnie od przyjętej metody, jest jak najszybsze przeprowadzenie niezbędnej diagnostyki i wdrożenie właściwego leczenia. Jeśli po zaobserwowaniu niepokojących objawów, niezwłocznie zgłosimy się do lekarza weterynarii, znacznie zwiększymy szansę na skuteczne leczenie i szybkie wyzdrowienie naszego zwierzęcia.
Źródło: Portal weterynaryjny.pl- opracowanie lek. wet. specjalista chirurg Maciej Czajka, lek. wet. Mieszko Smulski
Wątek: Ropomacicze u suk (Przeczytany 7423 razy)